نما در سـاختمان در شکل دهی شهر نقش بسـزایی دارند. هر نوع نمایی با هر نوع مصالح ساختمانی و با هر هزینـه اي که ساخته شود ، علاوه بر زیبایی ظاهـري و آرامش بصـري ، باید بتواند آسایش و ایمنی سـاکنین و شهروندان را فراهم آورد.
بدین منظور باید قطعات، اجزاء و اتصــالات نما توانایی تحمل بارها و جابجایی هاي نســبی وارد بر آن را تحت اثر عوامل مختلف داشته و پایداري خود را حفظ نمایند. لذا توجه به نوع و شیوه اجراي نما از اهمیت زیادي برخوردار است.

نما در ساختمان چه نقشی دارد ؟

به طور کلی نما سه نقش عمده در ساختمان دارد. مقاومت در برابر بارهاي ناشی از باد، زلزله، نیروهاي گرانشی و .. محافظت در برابر عوامل محیطی نظیر رطوبت و دما و تامین زیبایی ظاهري.

طراحی و اجراي نما در ساختمانها باید دو بخش عمده را لحاظ کند:

الف :  بارهاي وارده به نما: نماي ساختمان باید براي تحمل بارهاي وارده، ناشی از باد، زلزله، نیروهاي گرانشی و بار ثقلی مصالحنما، طراحی و اجرا گردد.

 ب : مقاومت و دوام نما: نماي ساختمان باید داراي مقاومت مناسب در برابر عوامل محیطی نظیر تغییرات رطوبت، دما، یخ زدگی، آلاینده هاي موجود در هوا، بارندگی شدید، سایش، نور خورشید، گرما و سرما، به خصوص در محیط هاي داراي شرایط خورندگی و تغییرات شدید در شبانه روز باشد.

انواع نما در ساختمان  از نظر نحوه اجرا و اتصال

نماي پرده اي : در نماي پرده اي، بارهاي وارده به نما توسط قاب سازه اي جداگانه اي که مستقیماً به اعضاي اصـلی سـازه متصـل شـده است تحمل مـی شود و مجموعـه به مانند یک پرده روي سـطح خارجی ساختمان را می پوشاند. در یک نماي پرده اي، بارهاي ناشی از وزن نما، باد و زلزله مستقیما از نما به اعضاي سازه اي منتقل میشود.

 

دیوار نما : این نوع نما مشابه نماي پرده اي غیرشفاف است. دیوار نما می تواند در سازه هاي قابی و سازه هاي دیوار باربر استفاده شود. در این نوع نما وجود یک دیوار در پشت نما اجباري است. بارهاي وارد بر این نوع نما به دیوار پشتیبان منتقل میشود.

دیوار پشتیبان بارها را به قاب سازه اي ساختمان منتقل می کند. دیوار نما به دو نوع مهارشده و چسبانده شده تقسیم می شود.

نماهاي مهارشده به میان قاب : نماي خارجی مهار شــده به میان قاب ( دیوار قرار گرفته در فضــاي بین تیر و ســتون) در فضــاي خالی بین تیرها و ستونها قرار می گیرد و در این حالت قاب سازه اي در معرض دید قرار دارد. نماي مهار شده به میان قاب، تنها در سازه هاي قابی استفاده می شود و به دو صورت مهار شده و چسبانده شده طراحی می شود.

انواع متداول نما در ساختمان از نظر مصالح

نماي سنگی : سنگ جسم جامد طبیعی است که از ترکیب یک یا چند نوع کانی تشکیل شده است. سنگهاي ساختمانی طبیعی به دلیل زیبایی ظاهري و هزینه نگهداري پایین، یکی از رایج ترین مصالح ساختمانی مورد استفاده در نماي ساختمانها بهشمار میروند.

غالباً از سنگ گرانیت، سنگ آهک، تراورتن، ماسهسنگ، سنگ لوح، ماربل و کوارتزیت براي نماسازي استفاده میشود.

سنگهاي نما از نظر کیفیت کلی باید سالم، بادوام و خوش ظاهر بوده و در هنگام انتخاب باید به دوام و پایداري در برابر عوامل جوي، تغییرات ابعادي، مقاومت فشاري، تخلخل، پایداري در برابر نمک هاي محلول و بخارات شیمیایی که احتمال می رود سنگ در معرض آن قرار گیرد توجه شود.

نماي آجري : آجر یکی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی شناخته شده می باشد. آجر سنگی است مصنوعی که در سه نوع رسی، ماسه آهکی و بتنی ساخته میشود. نوع رسی آجر از پختن خشت ( گل شکل داده شده) و نوع ماسه آهکی آن از عمل آوردن خشت ماسه آهکی ( که از فشردن مخلوط همگن ماسه سیلیسی و آهک در قالب ساخته میشود) با بخار تحت فشار زیادبدست می آید.

 

آجرهاي بتنی همانند بلوك هاي سیمانی تهیه می شوند. آجر در شکل هاي گوناگون تولید شده و در نماسازي نیز مورد استفاده قرار میگیرد. نماهاي آجري به علت دوام زیاد، تطبیق پذیري، صرفه اقتصادي، مقاومت در برابر آتش و ظاهر زیبا مورد توجه اند. علاوه بر این نماهاي آجري نیاز کمی به نگهداري و تعمیر دارند و براي ساختمانهایی با ارتفاع هاي مختلف قابل استفاده اند.

نماي سیمانی : نماي سیمانی از متداول ترین نماها براي ساختمان هاي بلندمرتبه به حساب می آید. انواع نماي متداول نماي پایه سیمانی عبارتند از :

الف – نماي آستر سیمانی ( نماي سیمانی لیسه اي )

ب- نماي تخته سیمانی الیافی

ج- نماي بتنی پیش ساخته

د – نماهاي بتن پارچه اي

نماي سرامیک : با توجه به قیمت بالاي سنگ و وزن زیادي که انواع سنگها به صورت یک لایه متمرکز در قشر خارجی ساختمانها، به صورت بار خطی بر سازه اعمال می کنند و به جهت حفاظت از منابع طبیعی و جلوگیري از تخریب محیط زیست، از سرامیک که به صورت مصالح مصنوعی و فرآوري شده تهیه می گردد به عنوان نماي ساختمان میتوان استفاده نمود.

نماي سرامیک در مقایسه با سنگ، وزن کمتر و تنوع بیشتري دارد. نماي سرامیکی مجاز براي استفاده در نماي خارجی سازه ها نماي سرامیکی خشک می باشد.

نماي کامپوزیت فلزي : کامپوزیت ها از ترکیب دو یا چند ماده جداگانه تشکیل شده اند که ماده حاصل نسبت به هر کدام از اجزاء تشکیل دهنده استحکام و دوام بیشتري دارد. خواص کامپوزیت در مجموع از هرکدام از اجزاء تشکیل دهنده آن بهتر است و اجزاء مختلف، کارایی یکدیگر را بهبود می بخشند و این یکی از مزیت هاي کامپوزیت محسوب میشود.

از متداولترین نماهاي کامپوزیت می توان به نماي کامپوزیت آلومینیومی، پانلهاي فلزي عایق بندي شده و نماي کامپوزیت پلییورتان اشاره کرد.

سیستم نماي داراي عایق حرارتی خارجی : سیستم نماي داراي عایق حرارتی خارجی که با عنوان نماي اتیکس یا EIFSمخفف عبارت External Thermal Insulation Composite System  شناخته می شود، یک سیستم نماي خارجی است که از سه جز اصلی زیر تشکیل شده است:

 

 -1عایق : رایج ترین مواد براي عایق، فوم پلی استایرن منبسط شده و پشم معدنی تخته اي است. البته استفاده از عایق هاي دیگر نیز امکان پذیر است. لایه عایق باید با استفاده از میخ پرچ به دیوار پشت نما متصل شود.

 -2مسلح کننده : به منظور مسلح کردن تخته هاي عایق یک لایه اندود سیمانی به همراه مش الیاف مسلح کننده عمدتاً از الیاف شیشه مقاوم به قلیا به منظور جلوگیري از ایجاد ترك استفاده میشود.

-3 پوشش نهایی : براي پوشش نهایی، انواع اندود، چوب، سرامیک، آجر لعابدار، فلز و موادي از این قبیل میتواند به کار رود.

 

نماي شیشه اي : به شیشه یا پلاستیک و هر نوع ماده شفاف یا نیمه شفاف در مقابل عبور نور در نماي خارجی ساختمان، نماي شیشه اي گفته میشود. انواع شیشه هاي مورد استفاده در صنعت ساختمان را می توان براساس اجزا ترکیبی، روش ساخت و ویژگی هاي آن تقسیم بندي نمود. تمامی شیشه هایی که در ساختمان به کار میروند باید از ترکیب موادي ساخته شوند که ثبات ویژگی هاي شیشه در طول زمان را تضمین نمایند. به عبارتی باید نسبت به تابش خورشید مقاوم باشند یعنی تابش خورشید سبب خرابی آنها نشود و خواص طیفی آنها در مقابل اشعه هاي تابشی مستقیم و غیر مستقیم تغییر نکند. همچنین در مقابل عوامل جوي پایدار باشند.

نماي چوبی : نماي چوبی به سادگی با سایر مصالح ترکیب می شود و امکان ساخت نماهاي متنوع را فراهم می آورد. چوب هاي نرم براي ساختمانها به عنوان نماي خارجی قابل استفاده می باشد. انجام عملیات حرارتی بر روي چوب ( نظیر ترمو چوب ) و فرایندهاي اصلاح چوب توانسته است قابلیت دوام محدوده وسیعی از چوب هاي نرم را بدون اصلاح در روش هاي نگهداريافزایش دهد. استفاده از چوب هاي سخت نیز به غیر از گونه هاي خاصی از آنها در حال افزایش است. چوب هاي سخت عموماً محکمتر و پایدارتر از چوب هاي نرم هستند.

نماي سبز : توسعه شهرنشینی در سالهاي اخیر منجر به توجه بیشتر به ایجاد فضاي سبز در فضاهاي شهري به عنوان یک رویکرد پایدار براي بهبود اکولوژي و تغییرات آب و هوایی در محیط زیست، شده است. دیوارها و نماهاي سبز یکی از راه حل هایی است که به همراه بام هاي سبز براي افزایش مساحت فضاي سبز شهرها اندیشیده شده است.

دیوار سبز دیواري است که یا به طور خودایستا است یا بخشی از یک ساختمان است که به طور کامل یا بخشی از آن از گیاه پوشیده شده است. از فواید آن میتوان به استفاده مجدد از آب، بهبود کیفیت هوا و کاربرد به عنوان مانع صوتی اشاره کرد. دیوارهاي سبز معمولا به دو شکل نماي سبز و دیوار زنده اجرا میشوند.

نما در ساختمان به یاد داشته باشید که  فقط یک چهره زیبا نیست ، بلکه یک رابط پویا بین فضای داخلی ساختمان و دنیای بیرون است که اولین برداشت ها را شکل می دهد و پیام هایی را درباره هدف و چشم انداز انتقال می دهد.